✍️مهرداد عمادی/ اقتصاددان
🔹بهرغم تصوری که ممکن است در داخل و در بیرون از کشور شکل گرفته باشد که قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی توسط ایالاتمتحده، اقدامی صرفاً سیاسی است و پیامدهای سیاسی یا اهداف نظامی دارد، این اقدام به واسطه تبعات اقتصادیاش در دستور کار آمریکا قرار گرفت. جالب است عنوان کنم که پیش از تصمیم رسمی برای این اقدام و رسانهای شدن آن، از کارشناسان مستقلی در واشنگتن که مساله تحریم و اقتصاد ایران را پیگیری میکنند، شنیدم که هدف غایی و چشمانداز پیشروی دولت حاکم در آمریکا، حرکت در جهت زمینگیر کردن و فلج کردن اقتصاد ایران است و در این مسیر از هر ابزاری که بتواند استفاده میکند.
🔹تا این لحظه غیر از لندن که این اقدام را فعلاً نپذیرفته و خواستار توضیح آمریکا در این مورد شده است، دیگر کشورهای مهم اروپا مانند فرانسه واکنشی در برابر این مساله نداشتهاند و مخالفت و مقاومتی نشان ندادهاند. اما نکته مهمی وجود دارد که میتواند دغدغه اصلی برخی شرکای اروپایی آمریکا مانند آلمان باشد؛ اینکه ایالاتمتحده تروریستی قلمداد کردن سپاه را به توافقی تسری دهد که پس از واقعه ۱۱ سپتامبر بین این کشور و برخی کشورهای اروپایی برای مبارزه با تروریسم امضا شد و بریتانیا هم بعداً به آن پیوست.
🔹تفاوت تروریستی قلمداد کردن سپاه با تحریم این نهاد که پیشتر صورت گرفته بود، این است که در مساله تحریم دادگاههایی در آمریکا برپا میشود و بر اساس سنجش سطح مبادلات شرکت خاطی از نظر آمریکا جریمه میشود که باید برای شروع یا تداوم فعالیت در آمریکا این جریمه را بپردازد اما همکاری با نهادی که تروریستی اعلام شده است، مجازاتی بسیار سخت و سریع در پی دارد؛ در حدی که میتوانند انبارهای آن شرکت را تصرف کنند و اجازه خدماتدهی و فعالیت را از شرکت بگیرند. در واقع شدت و حدت برخورد در این دو مساله بسیار متفاوت است.
🔹نتیجه طبیعی این اقدام کاهش بهرهوری اقتصادی شرکتهای تابعه و مرتبط با سپاه پاسداران در خارج از مرزها و بهطور کل کاهش بهرهوری اقتصاد ایران است. تجربه نشان داده است شرکتهای خارجی اعم از اروپایی یا آسیایی در صورتی که تصویر شفافی از شرکت ایرانی همکار خود نداشته باشند و دچار ظن ارتباط آن با سپاه شوند، احتمالاً از همکاری دست خواهند کشید. با این حال اگر در داخل تصمیمی قطعی برای خروج تدریجی نیروهای نظامی از جمله سپاه پاسداران از فعالیتهای اقتصادی به اجرا درنیاید، سپاه همچنان به فعالیتهای خود با قدرت ادامه میدهد و تمامی نهادهای حاکمیتی و دولتی هم با توجه به شرایط به وجود آمده از سپاه حمایت و پشتیبانی میکنند.
🔹واقعیت این است که پروژه آمریکا برای ایران بسیار بزرگتر از آن است که تحلیل میشود. آمریکا قصدی برای جنگ و درگیری با ایران ندارد اما سعی دارد سهم ایران را در همه بازارها از جمله بازار انرژی بسیار کوچک کند. من سه سال قبل در لندن این گزاره را شنیدم که هدف آمریکا «پاکستانیزه کردن اقتصاد ایران» است؛ یعنی کاهش تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه و افزایش وابستگی.
📎متن کامل این تحلیل را در شماره ۳۱۱ #تجارت_فردا بخوانید.
@tejaratefarda